Haardplaten

Haardplaten van gietijzer maken hun opwachting in Europa vanaf de 16de eeuw en groeien in de 18de eeuw uit tot sierlijke kunstwerken die hun inspiratie halen uit de gravures van die periode. Bas-reliëfs beelden onder andere heraldische motieven, mythologische taferelen, afbeeldingen gebaseerd op de Bijbel en allegorieën af. Hun vormen en afmetingen kunnen heel erg verschillen: vierkant, rechthoekig, gebogen, met uitgesneden hoeken,…

Die platen hebben een zekere dikte en worden achteraan in de open haard aangebracht om de muur te beschermen tegen de felle hitte van de vlammen en tegelijk de warmte efficiënter naar de woonruimte te leiden.

Voor de vervaardiging van de haardplaten wordt gebruik gemaakt van de techniek van het zandgieten. Die techniek bestaat erin  om een model van gesculpteerd hout met grote kracht in vochtig zand te drukken. Vervolgens wordt het vloeibaar metaal in de verkregen vormholte gegoten.

De collectie bevat een voorbeeld dat bestaat uit een rechthoekige hoofdplaat die omkaderd is door twee kleinere platen. Op het centrale gedeelte wordt een belangrijke episode uit de Aeneis van Vergilius tijdens de Trojaanse Oorlog afgebeeld. Aeneas, een van de Trojaanse leiders, ontsnapt aan de brand die was aangestoken bij de inname van de stad door de Grieken. De plaat illustreert het moment waarop hij uit Troje vlucht met zijn vader Anchises op zijn rug en gevolgd door zijn zoon Ascanius. Aeneas draagt zijn krijgerhelm. De haast van het moment is duidelijk zichtbaar in de beweging van hun lichamen. Het tafereel is omkaderd door een rolwerk van bladranken. Deze weergave van de brand van Troje is ongetwijfeld heel passend als versiering van een haard.

Een secundaire versiering is aangebracht op de zijdelingse delen. Deze beeldt een landelijke trofee af waarop een mand te zien is die aan een grote strik is opgehangen. De mand bevat een hoed, een staf, twee vogels en bloemen. De basis loopt door  van het midden tot aan de zijkanten en toont afwisselend kronen die doorboord zijn door een pijl en een vlag en kanalen.  

Gietijzer.
Afmetingen: Centraal deel: h 108 cm, b 95 cm.
                       Zijdelingse delen: h 108 cm, b 69 cm.

De platen zijn haast nooit voorzien van een signatuur, wat de toeschrijving aan een kunstenaar en de datering moeilijk maakt.

Het geheel is aangebracht in de haard van de gezelschapszaal op de gelijkvloerse verdieping.