De Heilige Familie omgeven door bloemenguirlandes

De grote ontdekkingen van de 16de eeuw zorgden voor een stimulans van de natuurwetenschappen, met een steeds grotere interesse voor de plantkunde. In de 17de eeuw blonken de Vlamingen en de Hollanders uit in de vervaardiging van stillevens, waarbij het Noorden zich toelegde op burgerlijke schilderkunst en de aandacht van het Zuiden vooral uitging naar religieuze werken.

In het midden van dit schilderij wordt de Heilige Familie afgebeeld. Jozef, aan de linkerkant, is vergezeld van de ezel en lijkt bezorgd. Aan de rechterkant staat Maria, die Jezus vasthoudt en beiden kijken naar Johannes de Doper. Jezus geeft hem met de rechterhand de zegen. Boven het tafereel fladderen twee cherubijnen. Het tafereel zou een rustpauze kunnen afbeelden tijdens de vlucht naar Egypte om te ontsnappen aan de Kindermoord in Bethlehem, korte tijd na de Geboorte van Jezus.

Hoewel zijn plaats in het midden van het schilderij er een zeker belang aan toekent, is het christelijk verhaal naar de achtergrond verschoven, in een miniatuur. Op het tafereel wordt wel de nadruk gelegd door een indrukwekkende architecturale nis met daarboven een streng ogende  antropomorfe mascaron.

Op de voorgrond zijn bloemenguirlandes aangebracht. Het was gebruikelijk dat de bloemen in licht baadden, waardoor hun aanwezigheid werd benadrukt, terwijl de secundaire vormen geleidelijk aan donkerder werden naar de achtergrond van het schilderij toe om zo een perspectief te creëren. De bloemenversiering getuigt van een religieuze symboliek en prijst de lof van de rijkdom van de schepping en van de schoonheid van de natuur. De verschillende bloemen versterken het spirituele karakter van het onderwerp, waarbij de anjers en de rozen naar de verlossing verwijzen, terwijl de anemonen, de klimop en de narcissen de passie en de verrijzenis oproepen.

Het bloemenarrangement wordt toegeschreven aan Jan Philip van Thielen (1618-1667), een Vlaamse schilder die gespecialiseerd was in dit genre. Hij werkte regelmatig samen met andere schilders, zoals ook hier het geval is. De personages worden toegeschreven aan Simon De Vos (1603-1676), die aanvankelijk een specialist van genretaferelen was, maar zich daarna ging toeleggen op de afbeelding van religieuze en historische taferelen.

Olie op doek, lijst in oude stijl, met guilloche van ebbenhout  en rode schildpad.
Afmetingen met de lijst 120 x 101,5 cm.
Herkomst: 2004, Legaat Juliette D’Allemagne-Rémy.
Inv. nr. DO248.

Niet gesigneerd. 

Het werk wordt momenteel bewaard in het niet-toegankelijk bestand van het museum.