Bruidsmes
CollectionDecember 2024
Nederlanden - einde 16de-begin 17de eeuw
Ten tijde van het mes was een huwelijk meestal het resultaat van een overeenkomst tussen twee families uit eenzelfde sociaal milieu met het doel om hun vermogen uit te breiden. Soms kenden de huwelijkspartners elkaar zelfs amper alvorens in het huwelijk te treden.
Vanaf de 16de eeuw was het bij gegoede families in de Nederlanden gebruikelijk dat de aanstaande echtgenoot aan zijn verloofde twee messen ten geschenke gaf. Dit gebruik kwam voort uit de gewoonte om een mes te schenken aan een koper bij de overdracht van een onroerend goed. Een huwelijk is eveneens een contract en de bruidsschat kon ook enkele stukken grond omvatten. Omstreeks 1600 bestond het bruidsgeschenk vaker uit een mes en een vork.
In de collectie van Seneffe bevindt zich één enkel mes dat heeft toebehoord aan IOSNNIE. BRYS. De naam is voluit geschreven op de zijkant van het handvat.
In het handvat zijn aan weerszijden fijn gegraveerde cartouches aangebracht. Deze illustreren de deugden die als essentieel worden beschouwd voor een goede echtgenote. Op de ene zijde wordt LIEFDADIGHEID getoond (afgebeeld als een vrouw die omringd is door diverse personages) en daaronder GEMATIGDHEID (weergegeven door een vrouw die een vloeistof van de ene vaas in een andere giet). Op de andere zijde zijn VOORZICHTIGHEID (afgebeeld als een vrouw met als attributen een slang en een spiegel) en GEDULD (?) (weergegeven als een vrouw met een lam) gegraveerd.
In het uiteinde van het handvat, dat sierlijk geschulpt is en voorzien van een geprofileerde knop, is aan de ene kant een gevleugeld hart gegraveerd en aan de andere kant een pelikaan die haar jongen voedt. Het geheel is omgeven door bloemen.
Het rechte lemmet is niet origineel.
Aangezien op de meeste bruidsmessen geen merken zijn aangebracht, is het moeilijk om te achterhalen waar het mes precies is vervaardigd.
Zilver.
Herkomst: 1978, Schenking Claude D’Allemagne.
Inv. nr. sda463.
Het mes wordt bewaard in het niet-toegankelijke bestand van het museum.