Theepot
CollectionOktober 2025
Amsterdam, Hendrik Swierinck, 1742
Thee werd voor het eerst in de Nederlanden geïntroduceerd in het vroege begin van de 17de eeuw, toen de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) de eerste ladingen thee uit Azië invoerde, wat het begin betekende van de verspreiding ervan door heel Europa, zelfs nog voor Engeland met de theehandel begon.
Om deze nieuwe drank van het nodige vaatwerk te voorzien, ontwierpen de edelsmeden vanaf het einde van de 17de eeuw theepotten van zilver, waarbij ze hun inspiratie haalden uit de Aziatische modellen van porselein.
De Hollandse theepotten van die tijd hadden doorgaans een klein formaat, want thee werd zeer geconcentreerd bereid. De theebladeren werden gedurende lange tijd geweekt in een kleine hoeveelheid water. Die bereidingswijze benadrukt hoe zeldzaam thee was: elk blaadje telde en het was de bedoeling om de weldaden van de plant maximaal te benutten. Het brouwsel werd gewoonlijk aangelengd met kokend water op het ogenblik dat de drank werd opgediend.
De theepot uit onze collectie rust op een achthoekige basis. De bovenkant van het achtzijdige lichaam is versierd met fijn gegraveerde bloemen, die op sommige plaatsen worden benadrukt door puntgaatjes. Hetzelfde soort bloemmotieven vinden we ook terug aan de basis van de schenktuit en op het deksel. Bovenop dit laatste is een rond steunstuk aangebracht met daarop een grijpknop van gedraaid hout.
Hendrik Swierinck werd geboren in Zwolle in 1693. Hij was ingeschreven als edelsmid in Amsterdam vanaf 1726. Talrijke voorwerpen staan op naam van deze bijzonder productieve ambachtsman. De laatste realisaties die zijn merk dragen, dateren van 1771. Ook een van zijn zonen volgde in zijn voetstappen als edelsmid.
Zilver – hout.
h 15 cm, b 17 cm.
Herkomst: 1986, Legaat Claude D’Allemagne.
Inv. nr. 667.
Merken: op de onderkant.
1. Staande gekroonde leeuw.
2. Stad: schild met 3 X.
3. Meesterteken: H.S. voor Hendrik Swierinck.
4. Jaarletter: H voor 1742.
5. Bijgeslagen merk N.
Het voorwerp bevindt zich momenteel in het niet-toegankelijke bestand van het museum.