Monstrans

De monstrans of het ostensorium maakte zijn opwachting op het einde van de 13de eeuw. Het is een houder waarin de geconsacreerde hostie, het Corpus Christi, aan de gelovigen wordt getoond tijdens eucharistische processies, zegeningen of aanbiddingen. De geconsacreerde hostie is omgeven door een weelderige decoratie vervaardigd van edele metalen als goud en zilver, en afgewerkt met edelstenen,… Het midden van de 19de eeuw werd gekenmerkt door een nieuwe religieuze geestdrift die de voorkeur gaf aan een demonstratieve devotie. De monstrans was in die periode dan ook bijzonder populair.

Het voorbeeld uit onze collectie vertoont alle kenmerken van de neogotiek, een stijl die in België op het einde van de 19de eeuw een groot succes kende, onder andere dankzij de architect Jean-Baptiste de Bethune. De monstrans is opgebouwd als een neogotisch bouwwerk, met verticale lijnen en versierd met pinakels, zuilen, drielobbige bogen…                                                                                                                                

De geconsacreerde hostie wordt in de glazen lunula geklemd die zich in het midden van een aureool van afwisselend rechte en gevlamde zonnestralen bevindt, en omgeven is door een kroon van druivenbladeren. Daaronder zien we de duif, het symbool van de Heilige Geest, onder een halve kroon, want aangezien het voorwerp vervaardigd is om in vooraanzicht te worden gezien, is de decoratie aan de voorkant aangebracht.

Twee engelen die spreukbanden met Latijnse liturgische inscripties vasthouden, bekronen het geheel.

De monstrans rust op een zeshoekige voet. De stabiliteit wordt versterkt door een houten kern onder de voet.

Lambertus I Hyacinthus Van Ryswyck (1822-1894) deponeerde zijn merk op 21 juni 1850 en was actief in Antwerpen tot in 1885, toen hij zijn atelier overliet aan zijn zoon. Hij verwierf voornamelijk bekendheid voor de vervaardiging van religieuze voorwerpen.

Op de voet heeft de edelsmid ook zijn naam gegraveerd: L. Van Rijswijck f ^t. Antv 1864.

Zilver, verguld zilver, glas, hout.
h 80 cm, b 27 cm, l 21,2 cm.
Herkomst: 1996, Bewaargeving Kerkfabriek Saint-Roch [Sint-Rochus] van Lonzée.
Inv. nr. DO108.

Merken: op diverse plaatsen.

1. Gehaltemerk grote werken: dubbele januskop met het cijfer 2 voor het gehaltemerk 833/1000.
2. Gehaltemerk kleine werken: zwaard.
3. Meesterteken: rechthoekig merk dat een V voorstelt met daarboven een schaar in V-vorm.

Het object bevindt zich op dit ogenblik in het niet-toegankelijke bestand van het museum.