Chrismatorium/pyxis

In de 17de eeuw verplaatsten de priesters zich naar het bed van zieken en stervenden, maar ook om armen en gevangenen te bezoeken. Daartoe werden diverse compacte en draagbare cultusobjecten vervaardigd.

De functie van het chrismatorium/de pyxis bestond erin de eucharistie en het heilig oliesel naar mensen te brengen die zich niet konden verplaatsen. De term pyxis is afgeleid van het Latijnse woord pixis, wat doosje of koffertje betekent, en chrismatorium komt van het Griekse woord chrisma, wat zalf of parfum betekent.

De pyxis bevat de hosties die worden gebruikt om de heilige communie te geven aan de zieken. De hosties hadden al een ronde vorm in de 17de eeuw en staan symbool voor het lichaam van Christus en de oneindigheid. Ze worden bereid op basis van een deeg van tarwebloem en water en daarna gebakken in vooraf verwarmde ijzeren bakvormen die er een religieus motief in reliëf op afdrukken.

Het chrismatorium bevat de heilige olie die bestaat uit plantaardige oliën en parfums en wordt gebruikt voor de ziekenzalving of voor het laatste oliesel van stervenden.

Het voorwerp uit de collectie is cirkelvormig en heeft twee niveaus. Bovenop is een kruis aangebracht, het symbool van het christelijk geloof. Het gladde lichaam wordt omgeven door een eenvoudig draadmotief. De bovenste cilinder, die wordt afgesloten door een klein dekseltje met bajonetsluiting en voorzien is van een klein staafje, bevat de voorraad heilige olie. In de onderste cilinder, eveneens met bajonetsluiting, bevinden zich de hosties.

Zilver.
h 6,5 cm, Ø voet: 5 cm.
Herkomst: 2004, Legaat J. D’Allemagne-Rémy.
Inv. nr. DO209

Merken: onder de voet (sporen op de andere onderdelen)

1. Stadsteken: schild met drie palen, gekroond.
2. Jaarletter: gekroonde M voor 1644-1645.
3. Meesterteken: merk in de vorm van een wapenschild, met twee harten; rechterbovenhoek met leeuw.  

Dit cultusobject wordt op dit ogenblik tentoongesteld in het ovalen kabinet.